Laleli camii ve külliyesi

Fatih İlçesi Laleli semtinde, Ordu Caddesi ile Fethi Bey Caddesi’nin kesiştiği köşede inşa edilen Laleli Külliyesi; cami, medrese, çeşme, sebil, imaret, muvakkithane ve bir han’dan meydana gelmektedir.

III. Mustafa zamanında, 5 Nisan 1760 tarihinde temeli atılan camiyle yapımına başlanan külliyenin mimarının kim olduğu tam olarak bilinmese de mimarın, Mehmed Tahir Ağa ya da Hacı Ahmed Ağa olduğu düşünülmektedir. Barok ve klasik mimarinin özelliklerinin bir arada görüldüğü külliye, 1765 yılındaki depremde hasar görmüş ve 1782 yılında tamir edilmiştir.

Külliye camii, 18 kubbeyle çevrili bir iç avluya sahiptir. Üç yönde giriş verilmiş bu avlunun ortasında güzel bir şadırvan bulunur. Kare plan üzerine inşa edilen caminin kubbesi, 24 adet pencere açıklığı olan bir kasnağa oturtulmuş, bu ana kubbe altı yarım kubbeyle desteklenmiştir. Caminin iç aydınlığını; bu 24 adet pencere de dâhil olmak üzere, toplam 105 adet pencere ile sağlanmıştır. Sıra dışı külahları olan tek şerefeli iki minareye sahip caminin, dış avlusu 1957–1958 yıllarındaki yol çalışmaları sonrası özgün çizgilerini yitirmiş, cümle kapısı geri çekilmiş ve avlu kodunun altındaki dükkânlar bugünkü şeklini almıştır.

Külliye medresesi 1894 depreminde ve 1911 yılında gerçekleşen yangında büyük hasar görmüş ve günümüze ulaşamamıştır. Külliyenin sebili ve türbesi Ordu Caddesi’ne bakan cephe üzerinde bulunur. Külliye türbesinde Sultan III. Mustafa ve Sultan III. Selim medfun olup, bu türbenin yanındaki türbede ise haseki sultanlar gömülüdür. Külliyenin dairesel bir kaide üzerinde bulunan sebili caddeye bakan içbükey pencerelere sahiptir.

Laleli Camii ve Külliyesi, İstanbul’un Fatih ilçesinde, Laleli semtinde yer alan tarihi ve mimari açıdan önemli bir yapıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nun geç dönem eserlerinden biri olan cami ve külliye, hem mimari güzellikleri hem de tarihi önemi ile dikkat çeker.

Laleli Camii ve Külliyesi hakkında detaylı bilgiler:

Tarih ve İnşaat

İnşaat Yılı: Laleli Camii, 1760-1763 yılları arasında inşa edilmiştir.
Yaptıran: Cami, Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından yaptırılmıştır.
Mimar: Caminin mimarı, dönemin ünlü mimarlarından biri olan Mehmed Tahir Ağa’dır.

Mimari Özellikler

Plan: Laleli Camii, Osmanlı mimarisinin barok üslup özelliklerini taşır. Merkezi kubbeli ve avlulu bir plana sahiptir.
Kubbe: Ana kubbe, sekizgen bir kasnak üzerine oturur ve dört yarım kubbe ile desteklenir. Kubbenin içi, barok süslemelerle bezenmiştir.
Minareler: Caminin iki minaresi vardır. Minareler, barok tarzda detaylar ve işçilikle süslenmiştir.
Avlu: Caminin geniş bir avlusu vardır. Avlu, mermer döşemelerle kaplıdır ve ortasında şadırvan bulunmaktadır. Avlunun etrafı, revaklarla çevrilidir.
İç Mekan: İç mekan, detaylı barok süslemeler, kalem işleri ve hat yazıları ile bezenmiştir. Mihrabı ve minberi mermerden yapılmış olup zarif barok işlemelerle süslenmiştir.

Külliye

Laleli Külliyesi, caminin yanı sıra çeşitli yapıları içeren bir komplekstir. Külliyede şu yapılar bulunmaktadır:

Medrese: Öğrencilerin dini eğitim aldığı yer.
Dükkanlar: Külliyenin finansmanına katkı sağlayan ticari alanlar.
Çeşme: Caminin avlusunda yer alan ve şadırvan olarak da kullanılan çeşme.
Türbe: III. Mustafa ve ailesine ait türbeler bulunmaktadır.
Hamam: Caminin hemen yanında yer alan ve külliyeye ait olan hamam.

Sanatsal Özellikler

Barok Süslemeler: Laleli Camii’nin iç mekanında ve dış cephelerinde barok tarzda süslemeler bulunur.
Kalem İşleri: Caminin iç mekanındaki kalem işleri, Osmanlı barok sanatının zarif örneklerini sergiler.
Hat Sanatı: Caminin iç mekanında yer alan hat yazıları, dönemin ünlü hattatları tarafından yazılmıştır ve camiye manevi bir değer katar.
Çini Süslemeler: İç mekan, Osmanlı çini sanatının güzel örnekleri ile süslenmiştir.

Tarihi ve Kültürel Önemi

Osmanlı Mimarisi: Laleli Camii, Osmanlı mimarisinin barok üslup özelliklerini taşıyan önemli bir örneğidir.
III. Mustafa: Cami, Sultan III. Mustafa’nın dönemine ait önemli bir eseri temsil eder.
Kültürel Miras: Caminin ve külliyenin barındırdığı sanatsal öğeler ve tarihi değerler, Osmanlı İmparatorluğu’nun kültürel zenginliğini ve İslam dünyasındaki yerini yansıtır.

Kullanım ve Fonksiyon

İbadet: Laleli Camii, İstanbul’daki önemli ibadet yerlerinden biridir. Günümüzde de aktif olarak ibadete açıktır.
Toplantılar ve Törenler: Cami, özellikle Ramazan ayında ve diğer dini bayramlarda yoğun olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, çeşitli toplantılar ve törenler için de bir merkezdir.

Ziyaret Bilgileri

Ulaşım: Cami, İstanbul’un Fatih ilçesinde, Laleli semtinde yer alır. İstanbul’un birçok bölgesinden toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlanabilir. Tramvay ve otobüs durakları yakın mesafededir.
Ziyaret Saatleri: İbadet saatleri dışında turistlerin ziyaretine açıktır. Ancak, ibadet saatlerine ve namaz vakitlerine dikkat edilmesi gerekir.

Laleli Camii ve Külliyesi, mimarisi, tarihi ve sanatsal özellikleri ile Osmanlı dönemi eserlerinin güzel örneklerinden biridir.

Laleli camii ve külliyesi konumuzdan sonra diğer konularımıza da bakabilirsiniz… Semih YAŞAR