Cırtatan hakkında bilgi, Patlayıcı Bir Bitki

Cırtatan hakkında bilgi

Cırtatan veya diğer isimleriyle eşek hıyarı, acı hıyar, it hıyarı ya da Acı kavun oldukça ilginç bir bitkidir. Bilimsel adı Ecballium elaterium olan bu bitki, Cucurbitaceae (kabakgiller) familyasına aittir.

Neden Cırtatan Denir?

Cırtatan ismini, olgunlaşmış meyvesinin en ufak bir darbeyle patlayarak içindeki tohumları ve yapışkan bir sıvıyı etrafa saçmasından alır. Bu mekanizma, bitkinin tohumlarının daha geniş bir alana yayılmasını sağlar.

Cırtatan Nerelerde Yetişir

Ülkemizin her bölgesinde, çöplüklere yakın yerlerde, otlaklarda, boş arsalarda yetişen yıllık bir bitkidir. Çoban çökerten otu gibi yere yayılıcı, yoğun tüylü ve soluk yeşil renklidir.

Cırtatan Faydası

Çok dikkatli kullanılması gereken bitkilerden biri olan cırtatanın bilinçsizce kullanılmı sonrasında tedavisi zor enfeksiyonlar ortaya çıkmaktadır. Drog, halk arasında genellikle sinüzit için kullanılmaktadır.

Bitkinin olgunlaşmış meyvelerinin dokunulduğunda dışarıya fışkıran suyu buruna damlatılmakta böylelikle sinüs kanallarındaki ifrazatın söktürülmesi amaçlanmaktadır. Bu şekildeki bir kullanım sakıncalıdır.

Drogun özsuyunun direkt olarak buruna damlatılması sonucu, sinüs kanallarındaki ifrazatla birlikte, beyindeki bazı sıvıların da söktürülmesine neden olmaktadır. Basur memeleri için, bitkinin temizlenmiş toprak altı kısmı toz haline getirilir, kantaron veya keten yağı ile krem yapılıp haricen kullanılır. İşleme, hemoroit iyileşene kadar devam etmelidir.

Drog, baş ağrısı, kaşıntı, böbrek ve mesane ağrıları, cilt yaraları, zehirli, böcek sokmasında yararları olmaktadır. Aşırı kullanımlarda zehirlenme belirtileri görüldüğünden dikkatli kullanılması gerekmektedir.

Cırtatan Nasıl Kullanılır, Acı kavun Nasıl kullanılır

3 damla bitki suyuna 3 damla temiz su ilave edilerek ve baş çok yukarıya kaldırmadan burun deliklerine akıtılmalıdır. Bu işlem sabah ve akşam olmak üzere 2 günden fazla uygulanmamalıdır.

Cırtatan’ın Özellikleri

Görünümü: Genellikle otlaklarda, yol kenarlarında ve terk edilmiş alanlarda yetişir. Sarı çiçekleri ve dikenli kabuklu meyveleri vardır.

Meyve: Meyvesi olgunlaştığında, içinde basınç altında tutulan yapışkan ve tohum dolu bir sıvı biriktirir. En ufak bir dokunuşta bu sıvı, adeta bir su tabancası gibi patlayarak etrafa saçılır.

Yaşam Alanı: Akdeniz havzası ve Orta Doğu gibi sıcak ve kurak bölgelerde doğal olarak yetişir.

Kullanım Alanları:

Tıpta: Geçmişte, cırtatanın meyve suyunun müshil ve idrar söktürücü olarak kullanıldığı bilinmektedir. Ancak, zehirli bir bitki olduğu için kullanımı oldukça risklidir.

Bahçecilikte: Bazı bölgelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Doğada: Tohumlarının yayılması için bu patlama mekanizması önemli bir adaptasyondur.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Cırtatanın meyve suyu zehirlidir ve ciltte tahrişe neden olabilir. Bu nedenle, özellikle çocukların bu bitkiye dokunmasına izin verilmemelidir. Ayrıca, cırtatanın herhangi bir parçasını ağza almayın.

Özetle, cırtatan, doğanın ilginç mekanizmalarından biri olan patlama özelliğiyle dikkat çeken bir bitkidir. Hem yapısı hem de yetişme koşullarıyla oldukça merak uyandırıcıdır. Ancak, zehirli olması nedeniyle dikkatli olunması gereken bir bitkidir.