Molla Zeyrek Camii

Molla Zeyrek Camii, İstanbul’un Fatih ilçesindeki Zeyrek Sinanağa Mahallesi, İbadethane Sokağında bulunmaktadır. Bizans dönemine ait ünlü büyük Pantokratoras Manastırı’nın Hz. İsa’ya sunulmuş kilisesi iken, Fatih Sultan Mehmet tarafından önce medrese haline getirilmiştir. Fatih Medreseleri yapılınca Zeyrek Medresesi lağvedilip cami olarak kalmıştır.

İlk müderrisi Zeyrek Mehmed Efendi olduğu içen Zeyrek Medresesi ve Cami olarak şöhret bulmuştur. Kendisi bitişiğindeki zaviyede medfundur. İsmide Vakfiye ye Zeyrek Medresesesi olarak geçmiştir. Caminin kapısı üzerindeki kitabede (1124) 1118 tarihinde başlanılıp (1136) 1143 tarihinde bitirildiği ve 1453 yılında camiye çevrildiği yazılmaktadır.

Molla Zeyrek Camii, birbirine irtibatlı üç kiliseden meydane gelmiştir. Kuzey ve güney kiliselerinin planmarı aynı olup, her biri subbeli olan üç mahfili bulunmaktadır. Kubbe kasnağında ise 12 pencere vardır. Bir narteksi olup XIV. Yüzyılda birde boş narteks eklenmiştir. Diğeri ise iki kilise arakında tek sashınlı bir şapel şeklinde olup iki kubbelidir.

Bu manastarı XII. yüzylılda kurduran Komnenas sülalesi mensuplarının mezar şapelidir. Camiye tehvilinden sonra, birinci kısma duvarı oyularak mihrap ve sağ tarafına da tuğladan tek şerefeli bir minare yapılmıştır. Alt pencereler genişletilerek karanlıktan kurtarılmaya çalışılmıştır. Güney tarafında tonozlu üç Osmanlı hücresi ve hankah bulunmaktadır.

Burası, Akşemseddin, Emir Buhari ve birçok Halveti ve Şabaniye Şeyhinin dergahı olmuştur. İhata duvarında yedi satırlık talik bir kitabe Akkşemsiddin’in buradaki hatıralarını yadetmektedir.

Molla Zeyrek Camiinin zamanla yıpranan minber ve mihrabı yenilenmiş olup tarihi bir değer taşımaktadır. Mihrabı alçı kaplama, minberi mermer, kürsüsü ise ahşaptır. Kadılar ve Müezzinler mahfili olmayan caminin, hünkar mahfili vardır.

Cami XVIII. Yüzyıl ortalarında her halde büyük zelzeleden sonra büyük ölçüde tamir geçirmiş, bu arada kubbeleri taşıyan sütunların yerlerine bugün görülen Barok üslubundaki payeler ile mihrap ve hünkar mahfili yapılmıştır. 1969 yılında üçüncü bölümüyle, giriş cephesi tamir gören caminin Abdest alma yerleri ve tuvaleti yeterlidir. İstifade edilemeyen bir kuyusu vardır.

Caminin, kent siluetine egemen olan doğu cephesi, anıtsal değer taşımaktadır. Çok harap durumda olan bu cephenin restorasyonuna 2004 yılında UNESCO desteğiyle başlanmış, 2005 yılında sürdürülmüştür. Vakıflar Genel Müdürlüğü caminin tümünün onarımı için kaynak ayırmıştır. Çalışmalar 2011 yılında da devam etmektedir. Caminin avlusundaki çeşme, meşhur kırk çeşmelerdendir. Cami yakınında Zembilli Ali Efendi ile Cemali Efendi ‘nin türbeleri vardır.

Molla Zeyrek Camii ne zaman yapıldı?

Bizans döneminde 12. yüzyılda II. Ioannes Komnenos ve karısı İrene tarafından Pantokrator Manastırı Kilisesi olarak inşa edilmiştir.

Molla Zeyrek Camii ibadete açık mı?

Yalnızca bir bölümü cami olarak ibadete açık halde bulunuyor.

Molla Zeyrek Camii olayı nedir?

Ayasofya’dan sonra günümüze kadar ulaşmayı başaran tek kilise olma özelliğine de sahiptir.

Molla Zeyrek Camii, İstanbul’un Fatih ilçesinde, Zeyrek semtinde yer alan tarihi ve mimari açıdan önemli bir camidir. Bizans döneminden kalma Pantokrator Manastırı Kilisesi’nin camiye dönüştürülmesiyle oluşmuştur.

Molla Zeyrek Camii hakkında detaylı bilgiler:

Tarih ve İnşaat

Orijinal Yapı: Molla Zeyrek Camii, Bizans döneminde 12. yüzyılda II. Ioannes Komnenos ve karısı İrene tarafından Pantokrator Manastırı Kilisesi olarak inşa edilmiştir.
Osmanlı Dönemi: İstanbul’un fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmet döneminde, manastır camiye dönüştürülmüştür.
Molla Zeyrek: Camiye ismini veren Molla Zeyrek, dönemin önemli bir İslam alimi ve müderrisidir. Fetih sonrası burada dersler vermiştir.

Mimari Özellikler

Plan: Molla Zeyrek Camii, Bizans dönemi kilise mimarisinin özelliklerini taşır ve Osmanlı döneminde camiye dönüştürülmüştür. Bu nedenle, Bizans ve Osmanlı mimarisinin bir birleşimini yansıtır.
Kubbe: Cami, orijinal yapının merkezi kubbesini korur. Kubbe, iç mekana genişlik ve ferahlık kazandırır.
Minare: Camiye, dönüştürme sırasında eklenen bir minare bulunur.
Avlu: Cami, geniş bir avluya sahiptir. Avlu, Bizans döneminden kalma bazı kalıntıları da içerir.
İç Mekan: İç mekan, Bizans dönemi mozaikleri ve freskleri ile dikkat çeker. Osmanlı dönemi eklemeleri ile birlikte zengin bir iç mekan sunar.

Sanatsal ve Tarihi Özellikler

Bizans Mozaikleri ve Freskleri: Camide, Bizans döneminden kalma mozaikler ve freskler bulunmaktadır. Bu eserler, Bizans sanatının önemli örneklerindendir.
Osmanlı Dönemi Süslemeleri: Osmanlı döneminde eklenen hat sanatı ve kalem işleri, camiye ayrı bir estetik değer katar.
Tarihi Değer: Molla Zeyrek Camii, hem Bizans hem de Osmanlı dönemine ait izler taşıyan önemli bir yapıdır. İstanbul’un fethi sonrası dönüştürülen önemli Bizans yapılarından biridir.

Kullanım ve Fonksiyon

İbadet: Molla Zeyrek Camii, İstanbul’da aktif olarak kullanılan bir ibadet yeridir.
Turistik Ziyaret: Cami, tarihi ve mimari özellikleri nedeniyle turistlerin de ilgisini çeker.

Tarihi ve Kültürel Önemi

Bizans ve Osmanlı Mimarisi: Cami, Bizans ve Osmanlı mimarisinin birleşimini yansıtan ender yapılardan biridir.
Molla Zeyrek: Camiye ismini veren Molla Zeyrek, dönemin önemli alimlerinden biridir ve burada dersler vermiştir. Bu nedenle cami, eğitim ve bilim açısından da önem taşır.
UNESCO Dünya Mirası: Zeyrek Camii, 1985 yılında İstanbul’un Tarihi Alanları kapsamında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.

Ziyaret Bilgileri

Ulaşım: Cami, İstanbul’un Fatih ilçesinde, Zeyrek semtinde yer alır. Toplu taşıma araçları ile kolayca ulaşılabilir.
Ziyaret Saatleri: İbadet saatleri dışında turistlerin ziyaretine açıktır. Ancak, ibadet saatlerine ve namaz vakitlerine dikkat edilmesi gerekir.