Domates hakkında bilgi, Domates faydaları neler

Domates hakkında bilgi

Latince İsmi : Solanum lycopersicum

Patlıcangillerden bir çeşit bitkidir. İçeriğinde lycopin denilen madde bulunur. A, B, C vitamileri bakımından zengindir. Gövde ve yapraklarında solanin denilen zehirli bir alkoloid bulunur. Domates demir, potasyum, kalsiyum ve fosfor mineralleri açısından oldukça zengindir. Dünyanın pek çok yerinde sebze olarak tüketilen bir meyvedir. Anavatanı Güney Amerika olan domates, 16. yüzyılda Avrupa’ya getirilmiş ve burada tarımı hızla yayılmıştır.

Domates’in Besin Değeri ve Sağlık Faydaları

Domates, besin değeri açısından oldukça zengin bir meyvedir. İçerdiği vitamin ve mineraller şunlardır:

C Vitamini: Bağışıklık sistemini güçlendirir ve cilt sağlığını korur.
Potasyum: Kalp sağlığını destekler ve tansiyonu düzenler.
Folat (B9 Vitamini): Hücre büyümesi ve işlevi için gereklidir.
K Vitamini: Kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı için önemlidir.
Likopen: Güçlü bir antioksidandır ve çeşitli kanser türlerine karşı koruyucu etkisi olduğu düşünülmektedir.

Domates’in Yararları

Kansere karşı koruyucudur.

Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını ve kanın temizlenmesini sağlar, damar sertliğini giderir.

İdrar söktürür.

Romatizma ve nikriste faydalıdır.

Safra ve böbrek taşlarının düşürülmesine yardımcı olur.

Hazmı kolaylaştırır. Kabızlığı giderir.

Mide ve bağırsakların düzenli bir şekilde çalışmasını sağlar.

İsiliği ve mayasılı giderir.

Nasırların sökülmesine yardımcı olur.

Çıbanların olgunlaşmasını sağlar.

Arı sokmasında ve yanıkların tedavisinde faydalanılır.

Midesi zayıf olanlar, böbrek ve mesanelerinde iltihap olanlar, suyunu içmelidirler.

Özellikle lif açısından kabuklarıyla yenildiğinde sindirimi kolaylaştırır.

Kalp hastalıklarına karşı koruyucudur.

Yaşlanmayı geciktirir.

Cilde tazelik verir.

Kullanım Alanları

Domates, mutfaklarda çok yönlü kullanımıyla bilinir:

Salatalar: Çiğ olarak tüketilir ve birçok salatanın ana malzemesidir.
Soslar: Pişirilerek çeşitli sosların temelini oluşturur. Özellikle İtalyan mutfağında makarna ve pizza soslarında yaygındır.
Çorbalar: Domates çorbası, birçok kültürde popüler bir yemektir.
Konserve ve Salçalar: Uzun süre saklanabilmesi için domatesler konserve yapılabilir veya salça haline getirilebilir.
Kurutulmuş Domates: Güneşte veya fırında kurutularak saklanabilir ve salatalarda, yemeklerde kullanılabilir.

Domates taze olarak yenebileceği gibi, salça, ketçap ve turşu yapımında kullanılır. Ayrıca, domates cilt bakımı için de yararlıdır.

Domatesi ile meşhur ilimiz neresidir?

Türkiye’de domates genellikle Ege, Akdeniz ve Marmara kıyılarına dağılmış durumdadır. BU bölgeler dışında Tokat ve Şanlıurfa illerinde de domates yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Domates yetiştiriciliğinde ülkemizde ilk sırayı yaklaşık %20,6 ile Antalya ili alır. daha sonra ,2 ile Bursa, %7,8 ile İzmir ili gelir.

Tarımı ve Yetiştiriciliği

Domates bitkisi, sıcak ve güneşli iklimleri sever. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında yetiştirilir. Domates bitkisinin büyümesi için iyi drene edilmiş, organik maddece zengin topraklar idealdir. Düzenli sulama ve bakım gerektirir. Ticari tarımda sera domatesçiliği de oldukça yaygındır, bu sayede yıl boyunca domates üretimi yapılabilir.

Tarihçesi

Domatesin tarihi, Güney Amerika’da başlamıştır. İlk olarak Aztekler ve İnka İmparatorluğu tarafından tarımı yapılmıştır. 16. yüzyılda İspanyol kâşifler tarafından Avrupa’ya getirilen domates, başlangıçta sadece süs bitkisi olarak kullanılmıştır. Zamanla mutfaklarda yerini almış ve bugün dünya genelinde en çok tüketilen sebzelerden biri haline gelmiştir.

Domatesin kaç çeşidi Vardır?

Dünyanın dört bir yanında 9.000’den fazla domates çeşidi olduğu düşünülmektedir.

Çeşitleri

Domatesin pek çok çeşidi bulunmaktadır. Bazı yaygın domates türleri şunlardır:

Kırmızı Domates: En yaygın ve bilinen çeşittir.
Cherry Domates: Küçük ve tatlıdır, salatalarda sıkça kullanılır.
Sarı Domates: Daha düşük asit içerir ve tatlı bir lezzete sahiptir.
Roma Domates: Etli yapısıyla sos yapımına uygundur.
Salkım Domates: Dalından koparılmadan satılır ve dekoratif bir görüntüsü vardır.

Domates, sadece lezzetiyle değil, aynı zamanda besleyici içeriği ve sağlık üzerindeki olumlu etkileriyle de önemli bir gıda maddesidir. Hem evdeki günlük yemeklerde hem de endüstriyel gıda üretiminde geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Domates hakkında bilgi, Domates faydaları neler konumuzdan sonra diğer konularımıza da bakabilirsiniz. Semih YAŞAR