Maruf-i Kerhi
mutasavvıf
Adı Maruf bin Firuz olup, künyesi Ebu Mahfuz’dur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Bağdat’ın Kerh beldesinden olduğu için Kerhi denilmiş, Maruf-i Kerhi olarak tanınmıştır. Sofiyye-i aliyyenin büyüklerindendir. Tasavvufta örnek, Hak Teala’ya giden yolun rehberi, çeşit çeşit marifetlerle seçilmiş zamanındaki aşıkların efendisiydi.
Maruf-i Kerhi’nin babası ve annesi Hıristiyandı. Çocukluğunda onu bir Hıristiyan papazına gönderip, Hıristiyanlığı öğretmek istediler. Gittiği kişi Teslis akidesini söyleyerek, Allah üçtür deyip Allahu Teala’nın bir olduğunu inkar ettikçe, o da, Allah birdir, derdi. O ısrar edip dövdükçe, Allah birdir, derdi. Bundan sonra ailesini de terketti. İmamı Ali Rıza’nın yanına giderek Müslümanlığı öğrendi. Sonra tekrar ailesine dönüp babasının ve annesinin de Müslüman olmalarına sebeb oldu. Daha sonra Davud-i Tai’den ilim ve feyz aldı. Tasavvufta çok yükselip, insanları irşad etti. Büyük velilerden Sırri-yi Sekati ondan ders ve feyz alarak yetişti.
Maruf-i Kerhi’nin, keramet, menkıbe ve güzel sözleri çoktur. Cömertlik ve kerem sahibi olup, sağlığında ve vefatından sonra da sevenlerinin yardımına koşan dört büyük veliden biridir. Bunlar Ahmed bin Hanbel, Maruf-i Kerhi, Bişr-i Hafi ve Mansur bin Ammar’dır. 815 (H.200) yılında Bağdat’ta vefat etti.
Maruf-i Kerhi hazretleri buyurdu ki:
“Kulun malayani (boş ve faidesiz) konuşması, Allahu Teala’nın onu zelil ve yalnız bırakmasının alametidir.”
“Evliyanın üç alameti vardır. Düşüncesi Hak ola, işleyeceği işi Hak ile işleye, meşguliyeti daima Hak ile ola.”
“Üstün olmak sevdasında olan, ebedi olarak felah bulmaz ve kurtulamaz.”
“İstenmeden ve karşılık beklemeden vermeye çalış.”
“Amelsiz Cennet’i istemek ve rahmet ummak, cahillik ve ahmaklıktır.”
“Dünya dört şeyden ibarettir. Mal, söz, uyku ve yemek. Mal, insanı Allahu Teala’ya isyan ettirir. Söz, insanı Allahu Teala’dan başka şeylerle oyalar. Uyku, insana Allahu Teala’yı unutturur. Yemek ise, insanın kalbini katılaştırır.”
Mertliğin alameti üçtür: “Hilafsız tam bir vefa, istenmeden vermek ve kendisine cömertlik, iyilik yapılmadan başkalarını medh etmek.” buyurdu.
“Allahu Teala bir kuluna iyilik murad ederse, hayırlı amel kapısını açar, söz kapısını kapar. Kişinin işe yaramaz söz konuşması bedbahtlıktır. Kötülük murad ettiğinde bunların aksini yapar.”
“Salihler için çokluğun, sıddıklar için azlığın önemi yoktur.”
“İlim sahibi, ilmiyle amil olduğu takdirde, bütün müminlerin kalbi onun olur.”
Birgün, bazı kimselerle Dicle kenarındaki bir hurmalıkta oturuyorlardı. Dicle’nin yukarısından bir kayığın geldiğini gördüler. Kayıkta birkaç kişi içki içip nara atıyordu. Bu nahoş manzara karşısında, yanındakiler; “Efendim bir dua edin de, Allahu Teala bunları bu nehirde boğsun ve insanlar onların zararlarından kurtulsun.” dediler. O; “Ya Rabbi! Sen bu kullarını dünyada neşelendirdiğin gibi ahirette de neşelendir.” buyurdu. Yanındakiler; “Bu duanın mana ve sırrını anlıyamadık.” dediler. Bunun üzerine; “Benim söylediğimi Allahu Teala bilir. Bekleyin şimdi sırrı açığa çıkar.” buyurdu. Biraz daha yaklaştıklarında, Maruf-i Kerhi’yi görünce, sazlarını kırdılar, şaraplarını döktüler ve titremeye başladılar. Maruf’un el ve ayaklarına kapanıp tövbe ettiler. Maruf-i Kerhi; “Gördüğünüz gibi herkesin istediği oldu; ne onlar boğuldu, ne de bir kimse onlardan rahatsız oldu.” buyurdular.
Maruf-i Kerhi herkese iyi ve hoş muamelede bulunurdu. Vefat ettikten sonra, Hıristiyanlar ve Yahudiler onun kendilerinden olduğunu iddia ettiler. Müslümanlar ise; “O bizdendir.” dediler. Bu iddialar üzerine hizmetçilerinden biri gelip; “Efendimizin bize şöyle bir vasiyeti var.” “Benim cenazemi yerden kim kaldırırsa ben o zümredenim.” buyurdu dedi. Hıristiyan ve Yahudiler geldiler. Mübarek cenazesini yerden kaldıramadılar. Müslümanlar cenazesini kaldırdılar ve oraya defnettiler.
