Kolombiya hakkında bilgi
Kolombiya ya da resmî adıyla Kolombiya Cumhuriyeti, Güney Amerika´da yer alan bağımsız bir cumhuriyettir. Ülke 32 Departamento adı verilen eyaletlerden oluşur. Başkenti Bogotá´dır. Nüfusu yaklaşık 45 milyon kişidir. Kolombiya’nın resmi dili İspanyolca para birimi Kolombiya pezosu’dur.
Güney Amerika’nın kuzeybatısında yer alan ve Güney Amerika’nın dördüncü büyük devleti. Kuzeyinde Karaib Denizi, batısında Pasifik Okyanusu, kuzeydoğusunda ve doğusunda Venezuella, kuzeybatısında Panama, güneydoğusunda Brezilya, güneybatısında Ekvador yer alır.
Târihi
Kolombiya toprakları, 16. yüzyılın başlarında Ganzalo Jiménez de Quesada ve Sebastian de Balalcozar komutasındaki İspanyollar tarafından bulunmuş ve sömürge hâline getirilmiştir.
On sekizinci yüzyıla kadar ülke, İspanyol asıllı beyazlar tarafından yönetildi. Bundan sonra başlayan bağımsızlık mücadelesini Kuzey Amerika ve Fransa İhtilalleri daha da kuvvetlendirdi.
1886’da ülkeye, kıtayı keşfeden Kolomb’un ismi verildi ve Kolombiya Cumhuriyeti ilan edildi. 1903 yılında, ülke topraklarına dahil olan Panama, ABD’nin yardımı ile Kolombiya’dan ayrılarak bağımsız bir devlet oldu. Bu ayrılma yüzünden ABD ile Kolombiya arasında 1921 yılına kadar süren gerginlik oldu. Bu tarihten sonra Kolombiya yönetimine iki büyük parti olan Liberaller Partisi ile Muhafazakârlar Partisi hâkim oldu. Fakat bu iki parti arasındaki sürtüşmeler, iç karışıklıklara ve ülkenin uzun süre diktatörler tarafından yönetilmesine sebeb oldu. Sivil hükümetle yönetilen Kolombiya’da günümüzde iç karışıklıklar devam etmektedir.
1948 ila 1953 arasında Kolombiya içinde büyük karışıklıklar yaşandı. Violencia adını alan şiddet olayları meydana geldi. 1950 yılında muhafazakar Mariano Ospina Pérez boşalan iktidarı devralan bir başka muhafazakar olan Laureano Gómez vekili Roberto Urdaneta ile birlikte katı bir yönetim sergiledi. Üç yıllık g??rev sırasında 80.000 kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Violencia 1963 yılına kadar sürdü. Bu zaman zarfında 200.000 kişi öldü. Violencia’ya karşı solcu gerilla grubu FARC mücadele etti. Ülkedeki karışıklıklar sebebiyle 12 ağustos 2002’de Başkan Álvaro Uribe Vélez 90 günlük olağanüstü hal ilan etti.
Ülkede 28 mayıs 2006 gününde yapılan seçimlere başkan Álvaro Uribe Vélez, liberal Horacio Serpa, sol PDA’lı Carlos Gaviria ve Bogotá Eski Belediye Başkanı Antanas Mockus adaylıklarını koydular. Seçime katılım oranı sadece % 45,11´di. Başkanlığa tekrar seçilen Álvaro Uribe Vélez % 62 oranında Kolombiya için rekor sayılan oy aldı.
Fizikî Yapı
Kolombiya , fizikî yapı bakımından üç değişik bölgeye ayrılır.
Kıyıları: Güney Amerika’da iki büyük okyanusa kıyısı olan tek ülke Kolombiya’dır. Büyük Okyanus kıyısında Siarra Baudo bölgesi, Atlas Okyanusunun kıyısında ise Santa Marta bölgesi dışında bütün kıyılar düz ve alçaktır.
Dağları: Kolombiya Andları, ülkenin güney-batı sınırı yakınlarından yelpaze biçiminde açılarak kuzey ve kuzeydoğu yönüne doğru uzanarak üç dağ silsilesini meydana getirirler. Bunlar Doğu Cordillera, Orta ve Batı Cordillera adlarını alırlar. Batı Cordillera Dağları diğer dağlara nisbeten daha alçaktır. Fakat Cumbal Yanardağı (4892 m) gibi yer yer yüksek tepeleri vardır.
Orta Cordillera yüksektir ve tepeleri devamlı karla kaplıdır. Batı ile Orta Cordillera arasında yer alan dar Cauca Vâdisini, buraya adını veren Cauca Nehri sular.
Orta ve Doğu Cordillera dağları arasındaki geniş vâdiyi, Meydelona Nehri sular. Doğu Cordillera Dağlarında 2000-3000 m yüksekliğe ulaşan yaylalar çokdur. Bu bölge, verimli arazisi ile ülkenin tarım alanını meydana getirir.
Doğu bölgesi: Bu bölge Orinoko ve Amazon gibi büyük nehirlerin kollarıyla sulanan, geniş ve düz bir alandır. Bu bölgenin kuzeyi savanlarla, güney kesimi ise ekvator ormanlarıyla kaplıdır. Ülke topraklarının yaklaşık yarısını meydana getiren bölgede nüfusun ancak % 20’lik bir kısmı yaşar.
İklim
Kolombiya’nın ekvatora yakın olması sebebiyle, iklim, tropikal özellik gösterir. İklim, bölgelere göre farklılıklar gösterir. Batı Cordillera’nın batısında kalan bölüme yıllık ortalama 10.160 mm yağış düşerken,
Karaib Denizi kıyılarında ise yıllık yağış ortalaması 255 mm’nin altındadır. Doğu kısımda ise nemli tropikal iklim hüküm sürer.
Doğal Kaynaklar
Bitki örtüsü ve hayvanlar: Bitki örtüsü de iklim gibi bölgelere göre değişir. Amazon çevresinde tropikal ormanlar, Büyük Okyanus kıyılarında bataklık koruları; kuzey kesiminde nemli otlaklar; yüksek dağlarda dağ bitkileri; La Guajira’da ise çöl bitkileri bulunur. Böyle farklı bitki örtüsüne sahip olan ülkede jaguar, aslan, tilki, gözlüklü ayı gibi memeli hayvanlar, iki bine yaklaşan kuş türü, çok sayıda böcek ve sürüngen vardır.
Mâdenleri: Ülke, yeraltı kaynakları bakımından zengindir. Petrol, altın, platin, zümrüt, kömür, demir, kireçtaşı gibi çeşitli madenler bulunmaktadır. Platin üretiminde dünyada ikinci sırayı alır.
Nüfus ve Sosyal Hayat
45.273.925 (Ocak 2010) olan ülke nüfûsu dört etnik gruptan meydana gelmiştir. Nüfûsun % 7’sini Kızılderililer, % 5’ni Zenciler, % 20’sini beyazlar, geri kalan kısmını ise melezler meydana getirir.
Nüfûsunun büyük kısmı, Doğu Cordillera Dağlarının yaylalarında ve Atlas Okyanusu kıyılarında yoğunlaşmıştır. Büyük şehirler, ülkenin değişik kısımlarına yayılmıştır. Önemli şehirleri: Medellin, Berangu ve Cartogena’dır.
Resmi dil, İspanyolcadır. Ama Kızılderililere ve siyahlara ait dillerin kelimeleriyle zenginleşmiş ve değişmiştir. Halkın büyük kısmı Hıristiyanlığın Katolik mezhebine mensuptur.
Eğitim: Ülkede ilköğretimin 5 yılı mecbûrî ve ücretsizdir. Güney Amerika’da okur-yazar oranı en yüksek olan ülkelerden biri de Kolombiya’dır. Halkın % 80’i okuma yazma bilmektedir. 22 üniversitesi vardır.
Siyâsî Hayat
Başkanlık sistemine dayanan bir Cumhûriyet ile yönetilen ülkede yasama yetkisi, Parlamentoya âittir. Parlamento 4 yıl için seçilen 112 üyeli senato ve 214 üyeli temsilciler meclisinden meydana gelir.
Din
Kolombiya Anayasası´nda inanç özgürlüğü garantiye alınmıştır. Kolombiya hukumeti din bakimindan yasal belgeler tutmamasina karsin, 2001 de, El Tiempo gazetesince yapilan bir anket sonucundaki istatistiklerde soyle sonuclar cikmistir;
81% Roman Katolik.
10% Protestan olmayan katolikler
3.5% Protestan hristiyanlar
1.9% Herhangi bir dine meshup olmayanlar
2.3% Yahudi
3.6% Diger inanclar
Ekonomi
Tarım: Tarım, genellikle kahve üretimine dayalıdır. Kahve üretiminde dünyada birinci sırayı alır. Kahve, daha çok Cauca ve Magdalena vâdilerinde yetişir. Kahvenin yanında mısır, şekerkamışı, pamuk, muz, pirinç, patates, buğday ve tütün yetiştirilir. Büyük baş hayvancılık genellikle Karaib kıyılarında veAudların doğusundaki ovalarda gelişmiştir.
Sanâyi: Ülkede son yıllarda başlatılan sanâyi hamleleri başarılı olmuştur. Sanâyi merkezleri üç büyük şehir çevresinde toplanmıştır. Tekstil sanâyii ilerlemiştir. Petrol rafinerileri, çimento, lâstik, kağıt fabrikaları, besin maddeleri işleyen fabrikalar ve genellikle yabancı yatırımlarla kurulan otomobil, elektrikli âletler ve kimyevî madde fabrikaları vardır.
Ticâret: Kolombiya ticâretinin en önemli ürünü kahvedir. İhrâcâtının yarısını kahve meydana getirmektedir. Bunu petrol, muz, pamuk, şeker, platin, altın, tütün ve büyükbaş hayvan tâkib eder. Dışarıdan ise motorlu araç ve makina satın alır.
Ulaşım: Ülkeyi enine kesen dağ silsileleri yol yapımını engellemektedir. Ülkedeki karayollarının uzunluğu 106.218 km demiryollarının uzunluğu ise 3500 km’dir. Karayollarının % 10’u asfalttır. Magdelena Irmağının 1500 km’lik kısmı ulaşıma elverişlidir.
Büyük şehirlerinde, 1919 yılında kurulan Havayolları ile hava ulaşımı yapılmaktadır. Ülkede 69 havaalanı vardır.
Kolombiya, Güney Amerika’nın kuzeybatısında yer alan bir ülkedir. Zengin kültürü, çeşitli doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleriyle bilinir.
İşte Kolombiya hakkında detaylı bilgiler:
1. Coğrafya:
– Başkent: Bogotá
– Komşular: Kolombiya, Venezuela, Brezilya, Peru, Ekvador ve Panama ile kara sınırlarına sahiptir. Ayrıca Karayip Denizi ve Pasifik Okyanusu’na da kıyısı vardır.
2. Nüfus ve Dil:
– Nüfus: 2022 itibariyle yaklaşık 51 milyon.
– Dil: Resmi dil İspanyolcadır.
3. Tarih:
– Kolombiya’nın tarihi, prekolombiyen dönemlerden başlar. İspanyol fatih Cristof Kolomb’un 1499’da bölgeye ayak basmasıyla İspanyol sömürgeciliği başladı.
– 1819’da Kolombiya, Güney Amerika’da İspanyol hakimiyetinden kurtulan ilk ülkelerden biri oldu.
4. Kültür:
– Kolombiya kültürü, Amerika yerlileri, İspanyollar ve Afrikalı kölelerin kültürel etkileşiminden kaynaklanır.
– Müzik ve dans, Kolombiya kültürünün önemli bir parçasıdır. Cumbia, vallenato ve salsa gibi müzik türleri popülerdir.
– Kolombiya’nın dünyaca ünlü yazarları arasında Gabriel García Márquez bulunmaktadır.
5. Turistik Yerler:
– Cartagena: Tarihi ve renkli mimarisi ile ünlü bir sahil şehri.
– Medellín: Modern mimarisi, sanat galerileri ve canlı gece hayatıyla bilinen bir şehir.
– Bogotá: Başkent, müzeleri, parkları ve tarihi bölgeleriyle dikkat çeker.
– Tayrona Milli Parkı: Karayip Denizi kıyısında tropikal ormanlar ve güzel plajları içeren doğal bir rezerv.
6. Ekonomi:
– Kolombiya, Güney Amerika’nın en büyük dördüncü ekonomisine sahiptir.
– Ekonomisi tarım, madencilik, enerji, imalat ve hizmet sektörlerine dayanmaktadır.
– Kahve, çiçek, petrol ve kömür, Kolombiya’nın önemli ihracat ürünleridir.
7. Doğal Kaynaklar:
– Kolombiya, doğal kaynakları açısından zengindir. Madenlerde altın, bakır, nikel ve kömür gibi kaynaklara sahiptir.
– Amazon yağmur ormanlarına ev sahipliği yapar.
8. Diller ve Etnik Gruplar:
– İspanyolca, Kolombiya’nın resmi dili olmasının yanı sıra, 65’ten fazla yerel dil konuşulmaktadır.
– Ülkede birçok etnik grup bulunmaktadır, bunlar arasında Mestizolar, Avrupalılar, Afro-Kolombiyalılar ve yerli halklar yer alır.
9. Güvenlik ve Siyaset:
– Kolombiya tarihinde çeşitli dönemlerde iç savaş ve güvenlik sorunları yaşanmıştır. Ancak, son yıllarda ülkede güvenlik durumu önemli ölçüde iyileşmiştir.
Kolombiya, tarihi, kültürü ve doğal güzellikleriyle öne çıkan bir Güney Amerika ülkesidir. Turistik cazibesi, renkli festivalleri, zengin mutfağı ve doğal çekicilikleriyle dikkat çeker.
işte Kolombiya hakkında ilginç bazı bilgiler:
1. Kolombiya Kraliyet Tıbbi Sanatları Akademisi:
– 2013 yılında Nobel Kimya Ödülü sahibi Dr. Manuel Elkin Patarroyo, malaria (sıtma) aşısı üzerine yaptığı çalışmaları nedeniyle Kolombiya Kraliyet Tıbbi Sanatları Akademisi’ne üye seçilen ilk Kolombiyalı oldu.
2. Renkli Guatavita Gölü:
– Kolombiya’da bulunan Guatavita Gölü, yerel efsanelere göre Muisca halkının altınlarını bu göle attığına inanılan yerdir. Bu efsane, Eldorado efsanesinin temelini oluşturur.
3. Dünyanın En Büyük Esmer Arıları:
– Kolombiya, dünyanın en büyük esmer arılarına ev sahipliği yapmaktadır. Bu dev arılar, ülkenin Amazon bölgesinde bulunur.
4. Ceviche’nin Ana Vatanı:
– Ceviche, Kolombiya’nın Karayip kıyıları boyunca yaygın olarak tüketilen bir deniz ürünleri yemeğidir. Balık, karides veya diğer deniz ürünleri limon suyu ve baharatlarla marine edilerek servis edilir.
5. Dünyanın İlk Nobel Edebiyat Ödülü Sahibi:
– Kolombiyalı yazar Gabriel García Márquez, 1982 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan ilk Latin Amerikalı yazar oldu. “Yüzyıllık Yalnızlık” adlı eseri dünya çapında büyük bir başarı elde etti.
6. Kolombiya Kahvesi:
– Kolombiya, dünya çapında ünlü olan yüksek kaliteli kahvesi ile bilinir. Ülke, kahve üretiminde Brezilya’dan sonra ikinci sıradadır.
7. Renkli Evler – Guatapé:
– Guatapé kasabası, renkli evleri ve dikkat çekici duvarlarıyla ünlüdür. Her evin cephelerinde özgün mozaik desenleri vardır.
8. Dünyanın İlk Mavi-Lobutlu Bebeği:
– Kolombiyalı bilim insanları, 2009 yılında dünyada mavi lobutlu ilk bebeği yarattılar. Bu genetik mühendislik çalışması, genetik hastalıklara karşı potansiyel tedavilere yönelik umutları artırdı.
9. Renkli Ayakkabı Festivali:
– Medellín şehri, her yıl düzenlenen “Renkli Ayakkabı Festivali” ile ünlüdür. Festivalde yerel halk, renkli ayakkabılar giyer ve şehir sokaklarında dans eder.
10. Carnaval de Barranquilla:
– Barranquilla şehrinde düzenlenen Carnaval de Barranquilla, Kolombiya’nın en büyük ve renkli karnavallarından biridir. UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras olarak kabul edilmiştir.
Bu ilginç bilgiler, Kolombiya’nın çeşitli yönlerini ve zengin kültürünü yansıtmaktadır.
