Hırvatistan hakkında bilgi
Hırvatistan Balkan Yarımadasının kuzeybatısında yer alan bir Avrupa devleti. Kuzeybatısında Slovenya, kuzeyinde Macaristan, güneyinde Bosna-Hersek, batısında Adriya Denizi, kuzeydoğusunda Sırbistan yer alır. Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska (yardım•bilgi)), Güneydoğu Avrupa’da, Balkan Yarımadası’nın kuzeybatısında yer alan bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Slovenya, kuzeydoğuda Macaristan, doğuda Sırbistan, güneydoğuda Bosna-Hersek ve güneyde Karadağ’dır. Batısında Adriyatik Denizi’ne kıyısı vardır. Avrupa Birliği aday ülkesi ve NATO üyesidir.
Tarihi
Hırvatlar, günümüzde Ukrayna toprakları içinde bulunan Yuğni ve Dinyeper nehirleri arasında kalan Beyaz Hırvatistan’dan 6. yüzyılda göç ederek eski Roma illeri olan Pannonia ve Dalmaçya’ya yerleştiler. Dalmaçya’ya yerleşen Hırvat kabileleri Prens Trpimir idaresinde birleştiler. Yedinci asırda Katolikliği benimseyen Hırvatlar ile Ortadoks olan komşuları Sırplar arasında sürekli bir mücadele oldu. Bütün Hırvat topraklarına hakim olan Kral Tomislav 925 senesinde kendini Hırvatistan kralı îlan etti. Tomislav Bulgarlar, Macarlar ve Bizanslılarla savaşmak mecburiyetinde kaldı. Hakimiyetini Bosna, kıyı şehirlerine ve adalara kadar genişletti. Kral Kreşimir zamanında Hırvatistan Bizans hakimiyetini kabul etti. Macaristan Kralı I. Ladislas 1091’de Hırvatistan’ın büyük bölümünü ele geçirdi. Son olarak seçilen Hırvat Kralı Petar Svacié, Macarlarla savaşırken 1097’de öldü. Macaristan Kralı Kalman 1102’de Biograd na Morida Hırvatistan kralı olarak taç giydi.
Bu tarihten îtibaren Macaristan ile olan birlik sekiz yüz yıl devam etti. Bu birlik döneminde kendi meclisi bulunan Hırvatistan’da idareden ban ismi verilen kralın yerel temsilcisi sorumluydu. Varna (1444) ve İkinci Kosova (1448) muharebeleri sonunda Osmanlı Devleti, Hırvatistan’ın güney bölümünü hakimiyeti altına aldı.
Mohaç Meydan Savaşında (1526) Macaristan Kralı Lajos mağlup olunca, Hırvat topraklarının büyük bölümü Osmanlı hakimiyeti altına girdi. On altıncı asrın sonlarına kadar Hırvatistan sancak beyleri tarafından idare edildi. 1583’te eyalet durumuna getirilerek beylerbeylerinin idaresine verildi.
İkinci Viyana Kuşatmasının ardından, Osmanlı Devletinin Avrupa’da gerilemesinden faydalanan Avusturya, Prens Eugéne komutasındaki orduları ile Hırvatistan topraklarını işgal etti (1697). Karlofça Antlaşmasıyla Besarabya’dan çekilen Osmanlılar, Pasarofça Antlaşmasıyla da Sava Nehrinin güneyinde kalan toprakları kaybettiler. Böylece Hırvatistan’daki Osmanlı hakimiyeti son bulmuş oldu. Osmanlıların bölgeyi bırakmalarından sonra Hırvat toprakları özellikle Hırvat olmayan soylulara verildi. On sekizinci asrın sonlarına doğru Avusturya’nın mutlakiyetçi idaresi Macar ve Hırvat soyluları birbirine yaklaştırdı. Hırvat Meclisi 1790’da Macar Meclisi menfaatine bazı yetkilerinden vazgeçti. Napoleon I, 1805’te Hırvat ve Sloven topraklarını İllirya eyaletine kattı isede bu toprakları 1813’te kaybetti. 1822’de eski sınırlarına kavuşan Hırvatistan, Macaristan ile bağlarını yeniden kurdu. Bölge 1849’da Avusturya taht topraklarına katıldı. Hırvatistan 1868’de özerk statülü Macar taht toprağı îlan edilerek Hırvatistan-Slovenya Krallığı adını aldı.
Birinci Dünya Savaşının ardından Hırvat Meclisi, 29 Ekim 1918’de Avusturya ve Macaristan ile olan bağlarını kopararak bağımsızlığını ve Sırp, Hırvat, Sloven krallığına bağlandığını îlan etti. Bu krallık daha sonra Yugoslavya adını aldı.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya’nın Almanya tarafından işgal edilmesinden bir süre sonra, 10 Nisan 1941’de Zagreb’de bir Bağımsız Hırvatistan Devletinin kurulduğu İlan edildi. Bu devlet İtalya ve Almanya tarafından hemen tanındı. Devlet; Slovenya, Bosna-Hersek ve Dalmaçya’nın bir bölümünü içine alıyordu. Yeni devletin başına getirilen, Ustana adlı Alman yanlısı terör örgütünün lideri Aute Paveliç aşırı zorbalığa ve şiddete dayalı bir diktatörlük rejimi kurdu. Savaş sırasında komünist partizanlar birçok bölgeyi ele geçirdiler. Bu bölgelerde “Ulusal Kurtuluş Konseyi” kurdular. Zagreb’in 1945’te partizanların eline geçmesinden sonra Konsey halk hükümeti halini aldı. Daha sonra bir halk cumhuriyeti olarak Yugoslavya ile birleşti.
1980’li yılların sonlarında görülen komünist ülkelerdeki demokratikleşme hareketi Hırvatistan’da da etkili oldu. 1989’da Sırbistan ile Hırvatistan ve Slovenya’nın ilişkileri bozuldu. Aynı sene Hırvatistan Komünist Partisi kongresinde çok partili sisteme geçme kararı alındı. Nisan 1990’da yapılan seçimleri Hırvatistan Demokratik Birliği kazandı. Hırvatistan 1991 Temmuzunda bağımsızlığını îlan etti. Bunu eski Yugoslavya’yı meydana getiren Cumhûriyetler takib etti. Yugoslav ordusunun desteğini alan Sırp çeteleri Slovenya ve Hırvatistan’a karşı saldırıya geçti. 1992’de Slovenya ve Hırvatistan ile Sırplar arasında barış sağlandı ise de arasıra çatışmalar sürmektedir.
Fizikî Yapı
Ülke toprakları; Dalmaçya, Birinci Dünya Savaşı öncesinde Avusturya toprağı olan Istria’nın büyük bölümü ve eskiden Macaristan’a ait olan Slovenya topraklarını içine alır. Doğuda Tuna, Drova ve Sava ırmakları arasında kalan verimli ovalardan başlayıp, batıda Adriya Denizi boyunca Karadağ’a kadar bir hilal şeklinde uzanır. Dinar Alpleri güneybatı topraklarını engebelendirir. Dalmaçya kıyıları açıklarında kıyıya paralel birçok ada vardır.
Coğrafi Verileri
Konum: Güneydoğu Avrupa, Adriyatik Denizi kıyısında, Bosna – Hersek ve Slovenya arasında yer almaktadır.
Coğrafi konumu: 45 10 Kuzey enlemi, 15 30 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Avrupa
Yüzölçümü: toplam: 56,542 km²
Sınırları: toplam: 2,197 km
sınır komşuları: Bosna – Hersek 932 km, Macaristan 329 km, Sırbistan 241 km, Karadağ 25 km, Slovenya 670 km
Sahil şeridi: 5,835 km
İklimi: Akdeniz ve kıtasal iklim etkilidir.
Arazi yapısı: Coğrafik olarak çeşitlilik göstermektedir; Macaristan sınırı boyunca düz ovalar, Adriyatik kıyısında yüksek olmayan dağlar ve dağlık bölge yer almaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Adriyatik Denizi 0 m
en yüksek noktası: Dinara 1,830 m
Doğal kaynakları: Petrol, az miktarda kömür, boksit, demir, kalsiyum, doğal asfalt, silis, mika, kil, tuz, hidro enerji
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %25.82
sürekli ekinler: %2.19
diğer: %71.99 (2005 verileri)
Sulanan arazi: 110 km² (2003 verileri)
Doğal afetler: Yıkıcı depremler
İklim
Istria Yarımadası ile Dalmaçya kıyılarında Akdeniz iklimi hüküm sürer. Buralarda yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. İç kesimler ve dağlık bölgelerde iklim daha serttir.
Tabiî Kaynakları
Madenler: Medjimurjo ve Slovenya’da petrol, Dalmaçya’da ise kömür ve boksit yatakları vardır.
Bitki örtüsü ve hayvanlar: Ülke topraklarının % 37’si ormanlarla kaplıdır. Kıyı bölgesinde yaygın olarak maki örtüsü görülür. Ormanlarda çok çeşitli yabanî hayvan yaşar.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Nüfûsu yaklaşık 4.555.000 olan Hırvatistan’ın yüzölçümü 56.538 km2’dir. Nüfus yoğunluğu 85’tir. Hırvatlar ülke nüfûsunun % 75’ini meydana getirir. Sırplar ise % 12’sini teşkil eder. Halkın yaklaşık % 77’si Katoliktir. Nüfûsun % 51’i şehirlerde yaşar. Başkent Zagrep dışında başlıca şehirleri Rijeka, Fiume, Zadar, Sibenik, Dubrovnik’tir. Eğitim gelişmiş olup, çok yaygındır. Okur-yazar oranı % 99.4 civarındadır. En önemli yüksek öğretim kurumu Zagrep Üniversitesidir.
Nüfusun çoğunluğu Hırvat’tır. Nüfus içindeki azınlıklar genellikle eski Yugoslavya devletlerinden gelenlerdir. En büyük 2. etnik grup Sırplardır. Din olarak yüzdeler;
Katolik’leri 87.8%,
Ortodoks 4.4%,
Müslüman %1.3,
Protestan %0.4, diğer %10.8 (1991).
Ülkede %96 Hırvatça konuşulur. Okuma yazma bilenlerin oranı %97 olup erkeklerde okur-yazarlık %99’dur.
Ekonomi
Hırvatistan ekonomisi tarım ve sanayiye dayalıdır. Ekonomisi İkinci Dünya Savaşı öncesine kadar tarım ve sığır besiciliğine dayanırken, savaş sonrası, sanayi hızla gelişti. Ülkenin çeşitli yerlerinde çıkarılan petrol işletilmektedir. Başkent Zagreb önemli sanayi merkezidir. Varazdin ve Karlovak’ta dokuma, Petrinija ve Koprivnica’da besin, Sisak’ta demir-çelik, Kutina’da kimya sanayileri gelişmiştir. Geniş ovalardan meydana gelen Slovenya büyük tarım sanayi kombinalarını kapsayan zengin bir tarım bölgesidir. Gemi taşımacılığı ve turizm önemli gelir kaynaklarındandır. 1991’de başlayan iç savaş turizme büyük sekte vurmuştur. İç savaş dolayısıyle ekonomi ve turizmdeki istikrarsızlık ve gerileme devam etmektedir.
Önemli Şehirleri
Zagreb 722,236
Split ;176,851
Rijeka ;139,743
Osijek ;86,935
Zadar ;72,118
Slavonski Brod ;61,823
Pula ;59,303
Sesvete ;56,717
Karlovac ;47,606
Varaždin ;41,984
Šibenik ;37,124
Velika Gorica ;35,987
Sisak ;35,203
Vinkovci ;33,338
Vukovar ;29,292
Bjelovar ;28,521
Dubrovnik ;27,409
Koprivnica ;25,974
Đakovo ;50,526
Požega ;21,254
Ulaşım
Ülkede en önemli ulaşım Karayoludur.Ulaşım türleri ve verileri şöyledir.
Demiryolları:2,296 km (2000)
Karayolları: 27,840 km (1998)
Su yolları: 785 km
Hava alanları: 67 (2000 verileri)
Ayrıca ülkede; 670 km Ham petrol, 20 km petrol ürünleri , 310 km doğal gaz boru hattı vardır.
Hırvatistan, Güneydoğu Avrupa’da yer alan bir ülkedir. Adriyatik Denizi kıyısında bulunan Hırvatistan, zengin tarih, kültür, doğa güzellikleri ve turistik yerleriyle bilinir.
İşte Hırvatistan hakkında detaylı bilgiler:
1. Coğrafya ve İklim:
– Hırvatistan, Orta Avrupa’da Balkan Yarımadası’nın güneybatısında yer alır.
– Ülke, kıyı şeridi boyunca uzanan dağlar, ormanlar ve plajlara sahip birçok adadan oluşur.
– İklimi genellikle ılıman iklimdir. Kıyı bölgelerinde Akdeniz iklimi hakimken, iç kesimlerde karasal iklim etkilidir.
2. Başkent ve Şehirler:
– Başkent: Zagreb
– Diğer önemli şehirler arasında Split, Dubrovnik, Zadar ve Rijeka bulunmaktadır.
3. Tarih ve Kültür:
– Hırvatistan’ın tarihi, Roma İmparatorluğu’na kadar uzanır. Orta Çağ boyunca Hırvatistan, Habsburg Monarşisi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisi altında kalmıştır.
– 1991’de Yugoslavya’nın parçalanmasının ardından bağımsızlığını ilan eden Hırvatistan, bugünkü sınırlarını kazanmıştır.
– Hırvat kültürü, geleneksel müzik, dans, el sanatları ve festivallerle zengindir.
4. Turistik Yerler:
– Dubrovnik: Tarihi surları ve eski şehri ile ünlüdür.
– Plitvice Lakes Milli Parkı: Göletler, şelaleler ve muhteşem doğa manzaraları sunar.
– Split: Roma İmparatorluğu’nun kalıntılarına ev sahipliği yapan antik bir şehirdir.
– Hvar Adası: Güzel plajları ve tarihî yerleriyle ünlüdür.
– Zagreb: Başkent, kültürel etkinlikleri ve tarihi mekanlarıyla bilinir.
5. Dil ve Nüfus:
– Resmi dil Hırvatça’dır.
– Ülkenin nüfusu, 2022 itibariyle yaklaşık 4 milyon civarındadır.
6. Ekonomi:
– Hırvatistan ekonomisi, turizm, tarım ve hizmet sektörüne dayanmaktadır.
– Özellikle yaz aylarında sahil bölgelerinde turizm önemli bir ekonomik faaliyettir.
7. Spor ve Eğlence:
– Futbol, basketbol, su topu ve elbette su sporları gibi çeşitli sporlar Hırvatistan’da popülerdir.
– Geleneksel Hırvat dansları ve müziği, ülkenin kültürel mirasını yansıtır.
8. AB Üyeliği:
– Hırvatistan, 2013 yılında Avrupa Birliği’ne (AB) üye olmuştur.
Hırvatistan, tarihi zenginlikleri, doğal güzellikleri ve turistik cazibesi ile dikkat çeken bir ülkedir. Adriyatik kıyılarındaki sahil kasabaları, tarihi şehirleri ve doğal parklarıyla turistler için popüler bir destinasyondur.
Gitmek lazım