Uçan balıklar hakkında ansiklopedik bilgi
Uçan Balıklar hakkında bilgi
Uçan balık Yaşadığı yerler: Akdeniz Link title, Atlantik ve bütün sıcak denizlere, özellikle Büyük Okyanusta. Özellikleri: Büyük ve kanat biçimindeki göğüs yüzgeçleriyle havada bir süre planör uçuşu yapabilen açık deniz balıkları. Havada 300-400 metre yol alabilenleri vardır. Çeşitleri: 50 kadar türü bulunur. Çoğu Büyük Okyanusta yaşar. İki kanatlı uçan balık veya uçar balık (C.volitans), Dört kanatlı Atlantik uçan balığı (C.haterurus), Kaliforniya uçan balığı(C.colifornicus) ünlülarıdır.
Olağanüstü büyüklükteki göğüs yüzgeçleriyle birkaç saniye havada süzülebilen deniz balığı. “Uçar balık” veya “tayyar balık” olarak da bilinir. Sıcak denizlerde yaşarlar. Vücutları torpido şeklinde olup kefali andırır. Boyları 15-45 cm arasında değişir. En büyükleri 45 cm boyundaki Kaliforniya uçan balığıdır. Sırtları esmer, yanları gri, karnı beyazdır. Kuyrukları“V” şeklinde olup, alt parça üst parçadan daha uzundur. Bu özellik, uçuşta en büyük rolü oynar. Denizlerin üst seviyelerinde yüzerler. Dişsizdirler. Bitki ve hayvani planktonlarla beslenirler. Akdeniz ve Marmarada görülenleri vardır. Sürü halinde dolaşırlar. Gemiler tarafından ürkütülünce veya kendilerini kovalayan orkinos gibi büyük balıklara yem olmamak için sudan fırlayarak havada 60-130 metre kadar uçarlar. Bu, kuşlardaki gibi gerçek bir uçuş değildir. Gelişmiş göğüs yüzgeçlerini açarak havada planör uçuşu yaparlar. Büyük olan hava keselerini, uçarken şişirerek hafiflerler. 15 cmlik bir uçan balığın hava kesesinin uzunluğu 9 cmyi bulur. Göğüs yüzgeçleriyse balığın boyunun üçte ikisi uzunluğundadır. Yüzerken göğüs yüzgeçlerini vücutlarına yapıştırırlar. Orta boyda bir uçan balığın göğüs yüzgeçleri açılınca 60 cm enine ulaşır.
Uçuş olayı, kuyruğun su içinde saniyede 50 defa titreşmesiyle gerçekleşir. Deniz yüzeyinde saatte 30 km, hızla yüzerken, kuyruk titreşimiyle hızı 96 kmye kadar yükselir. Yarım saniye içinde balık sudan havaya fırlar. Bu hızla göğüs yüzgeçlerini açtığında havada 10-15 saniye süzülerek 80 metre kadar yol alır. Hızı kesildiğinde göğüs yüzgeçlerini kapatarak başüstü veya karın üstü suya düşer. Gündüz ve gece sürüler halinde uçuşlar yaparlar. Işığa doğru yöneldiklerinden kayık ve gemi güvertelerine düştükleri çok görülmüştür. Çoğunlukla 1-2 metre yüksekten uçarlarsa da bazan 8-10 metre yüksekliklere çıktıkları da olur. Dört kanatlı uçan balıkların göğüs yüzgeçleriyle beraber karın yüzgeçleri de gelişmiştir. Dört kanatlı Atlantik uçan balığı, uçarken göğüs yüzgeçlerini de titretir. Suya düştüğünde veya dalgadan geçerken kuyruk ve göğüs yüzgeçlerine tekrar titreşim hareketi yaptırarak ikinci bir sıçrayışla uçuşunu devam ettirir. Böyle ard arda 11 sıçrayış yapabildiği, toplam 43 saniye havada kalabildiği ve 300-400 metre uçabildiği görülmüştür. Uçma olayı düşmanlardan kaçmak için yapılır. Hava akımları uçuşu etkiler. Yunus veya orkinos saldırılarından kurtulmak için uçuş yaparken, havada da martı ve albatros kuşlarının saldırısına uğrarlar.
Uçan balıkların etleri makbuldür. Ağla avlanarak, orkinos ve kılıçbalığı avında yem olarak kullanılırlar. Bazı bölgelerde ticari önem taşırlar. Yumurtalarını yüzeyde bulunan yosunlar arasına bırakırlar. Havada sürü halinde, uçuşlarını takip etmek insana heyecan verir.
